Fundacja Arte Viva, Miasto Żory i Miejski Ośrodek Kultury w Żorach zapraszają na GALĘ WIEDEŃSKĄ z okazji 200. urodzin Straussa 23 sierpnia 2025 roku o 18.00. Odbędzie się ona na terenie Pałacu Baranowice w Żorach (ul. Zamkowa 97). Zostanie poprzedzona Piknikiem Śląskim (rzemiosło, sztuka ludowa, śląskie przysmaki). Można też będzie spróbować specjałów wiedeńskich w restauracji Charlotta: strudla z jabłkami i tortu Sachera. Pomysłodawcą i głównym organizatorem wydarzenia jest Fundacja Arte Viva. Widowisko według scenariusza i w reżyserii dr Krzysztofa Korwina-Piotrowskiego będzie realizowane wozem transmisyjnym TVP3 Katowice. Współorganizatorami są: Miasto Żory z prezydentem Waldemarem Sochą, Miejski Ośrodek Kultury w Żorach z dyrektorem Damianem Halmerem i kierownik Pałacu Baranowice Joanną Fudali.
Plakat Gali Wiedeńskiej, projekt – Pola Haręża, MOK Żory
Wystąpią: Maryan Lomaha jako Johann Strauss (skrzypce), Joanna Szynkowska vel Sęk jako Cesarzowa Sissi (sopran), Iwona Tober jako Księżna Ida (sopran), Aleksandra Gawrych jako Ochmistrzyni (sopran), Michał Ryguła jako Hrabia (tenor), Marcin Bogacz-Noras jako Gyula Andrassi (aktor), Krzysztof Korwin-Piotrowski jako Arte Viva (narrator). Solistom i aktorom towarzyszyć będą: Kameraliści Arte Viva – Zespół Straussowski, Soliści Baletu Dworskiego i Dwór Cesarza Franza Josefa I.
WSTĘP JEST WOLNY. Gala będzie rejestrowana wozem transmisyjnym TVP3 Katowice.
Pomysł, scenariusz i reżyseria – Krzysztof Korwin-Piotrowski, reżyseria świateł, kierownictwo techniczne – Wacław Czarnecki, realizacja dźwięku – Marcin Kulik, asystent reżysera – Marcin Bogacz-Noras. Projekt został dofinansowany ze środków Miasta Żory.
Gala zostanie poprzedzona o godzinie 17.00 występami Zespołu Ludowego Baranowice, Zespołu Pieśni i Tańca Sari oraz Joanny Zygmund-Kipki. Koncert zakończy się wspólnym odśpiewaniem Dwieście lat dla Straussa przez zespoły ludowe, śpiewaków i dwór cesarza Franciszka Józefa.
Wydarzenie odbędzie się w ramach Wiślańskiego Festiwalu Opery i Musicalu, który rozpoczął się w czerwcu i lipcu 2025 roku w Wiśle, ale koncerty będą się odbywać także w innych miejscowościach Polski. Idea festiwalu, którego pomysłodawcą i dyrektorem artystycznym jest Krzysztof Korwin-Piotrowski, wiąże się także z królową polskich rzek Wisłą. Nie płynie ona przez Żory, ale za to przecina miasto droga krajowa 81, popularnie zwana Wiślanką.
Pomnik Johanna Straussa, Stadtpark w Wiedniu, fot. Krzysztof Korwin-Piotrowski
Johann Strauss syn (1825-1899) przeszedł do historii muzyki jako król walca. Był niesamowicie pracowity, pisał wszędzie i na wszystkim. Notował muzykę nawet na mankietach koszuli. Skomponował kilkanaście operetek oraz około 500 krótkich utworów estradowych, głównie polek i walców. Najsłynniejszy na świecie jest jego walc „Nad pięknym modrym Dunajem”. Ten utwór powstał w 1867 roku na zamówienie Męskiego Towarzystwa Śpiewaczego. Strauss wybrał tytuł i ustalił, że tekst może być dopisany po skomponowaniu utworu. Pierwsze wykonanie z niedobrym tekstem nie zostało dobrze odebrane. Dopiero instrumentalna wersja zaprezentowana kilka dni później w Wiedniu przez orkiestrę pod dyrekcją Straussa stała się wielkim przebojem muzyki klasycznej i takim pozostaje do dziś.
Tańczenie walca było często w XIX wieku uznawane za obrazę moralności. Za prawdziwy taniec salonowy uważano między innymi kadryl. A walc? Na dworach uważano to za dzikie obyczaje, aby łapać kobietę w talii i tańczyć w jednej parze. Nie chciano wykonywać walca w Londynie czy w Berlinie. Na dworze Hohenzollernów był zakazany aż do końca XIX wieku. Angielski książę Devonshire stwierdził, że nigdy się nie ożeni z kobietą tańczącą walca. Damy dworu wybrały ten taniec, a książę dotrzymał słowa i umarł jako stary kawaler.
Portret Elżbiety Bawarskiej, autor Giuseppe Sogni, Wikipedia, wolny dostęp
Kiedy cesarz Austrii Franciszek Józef I miał 23 lata, zakochał się do szaleństwa w pięknej, niesfornej 15-letniej Elżbiecie Bawarskiej, zwanej pieszczotliwie Sissi. Młoda cesarzowa nie lubiła etykiety dworskiej i zachowywała się ekstrawagancko, wzbudzając sensację i niesmak niektórych dam dworu. Sissi kazała myć swoje piękne długie włosy w miksturze z żółtek i francuskiej brandy, z dodatkiem cebuli. Ważyła się codziennie. Miała obsesję dotyczącą odchudzania. Często stosowała głodówki, jedząc owoce oraz białka jajek i pijąc mleko. Kazała zbudować sobie sale gimnastyczne z drabinkami i drążkami, gdzie regularnie ćwiczyła. Spacerowała po kilka godzin dziennie, ale chodziła tak szybko, że służba towarzysząca jej jeździła bryczką. Jeździła też konno. Rano brała zimny prysznic, a wieczorami kąpała się codziennie w wannie, co w tamtych czasach było rzadkością. Po śmierci córeczki wpadła w depresję, zaczęła cierpieć na manię prześladowczą. Coraz bardziej małżonkowie oddalali się od siebie, ale miała duży wpływ na politykę, między innymi na zjednoczenie Austrii z Węgrami.
Artyści występujący w Gali Wiedeńskiej wcielą się w postacie z dworu cesarza Franciszka Józefa. Sam cesarz będzie w tym czasie na polowaniu w lasach pszczyńskich (gdzie faktycznie przyjeżdżał). Natomiast Baranowice odwiedzi wspomniana cesarzowa Sissi z Johannem Straussem oraz swoim węgierskim przyjacielem Gyula Andrassi, a także ze swoją powiernicą księżną Idą. Gala rozpocznie się barwnym korowodem Ślązaków w strojach ludowych oraz dworzan z Wiednia. W Johanna Straussa syna wcieli się wirtuoz skrzypiec Maryan Lomaha. Jest absolwentem Lwowskiej Narodowej Akademii Muzycznej im. M. Łysenki. Przez 5 lat występował w Japonii, a obecnie mieszka w Polsce.
Johann Strauss syn, fot. Fritz Luckhardt
W programie przewidziano polki i walce Johanna Straussa, fragmenty jego operetek „Zemsta nietoperza”, „Baron cygański” i „Wiedeńska krew” oraz wiele innych utworów. Widowisko, zarejestrowane wozem telewizyjnym, będzie emitowane w TVP3 Katowice we wrześniu 2025 roku.